25 mrt 2008

van Habermas tot Ane Brun: een filter tussen staat en maatschappij

Dit weekend (16-3) was ik bij de Nexus-lezing van Jurgen Habermas, een mastodont van de filosofie en sociologie. Hij sprak over zijn beroemde thema dat voor een optimale publieke sfeer, er een ruimte moet zijn waarbinnen rationele discussies kunnen worden gevoerd vrij van dwingende machten. Ontzettend actueel in deze tijd, waar kwesties over religie en staat weer vrijuit worden gebezigd.

Daar ging het ook over: zijn stelling dat we zijn beland in een post-seculiere staat, waarbinnen geloof nieuwe organisatievormen aangaat, die van invloed zijn op het publieke debat. In alle wereldreligies van boeddhisme tot evangelisme tot islamisme ziet hij de zelfde trends (o.a. individualisering van het geloof, fundamentalisering en terugkeer naar de orthodoxie). De stelling dat modernisme het einde van religie inhoudt, verwijst hij naar de prullenbak.

En toen begon ik het minder te begrijpen: hij begon te spreken over de noodzakelijke communicatie tussen staat en maatschappelijke stromingen (bijvoorbeeld kerken) via een filter. Zodat zij in debat kunnen met elkaar in een publieke arena, zonder zichzelf in een liberale wereld oneigenlijk te beinvloeden. Ik zal de letterlijke tekst van de lezig erop moeten naslaan, om dat te kunnen navertellen. Gelukkig vind de volgende Nexus-lezing plaats in Amsterdam, met andere grootheden zoals Israels en Fukuyama over Europees humanisme. Israels heb ik zelf eens mogen interviewen in het historisch café . ontzettend leuke spreker.

Nog meer aandacht ging door vragenstellers over de actualiteit van het Islam-debat van onze huis-extremen. Habermas pareerde door te verwijzen naar de doelen van de sociologie en filosofie, het beantwoorden van de achterliggende vragen hoe, en waarom van maatschappelijke kwesties en niet over per se over de de uiterlijke verschijnselen.
Over de heer Wilders zei hij dan toch maar: het alleen maar zin om te provoceren als er geen andere middelen zijn om de discussie op de agenda te krijgen. En juist dat geldt niet in het debat over de geloof, de maatschappij en de staat.

Blij was ik dat ik zondag even kon opladen bij een fantastische cd-presentatie in de Amstelkerk van Ane Brun, die trouwens sprak over de opwarming van haar land noorwegen (slechts 3 echte winterdagen)

Geen opmerkingen: